Çevresel Radyoaktivite Ölçüm ve Araştırma Laboratuvarı; gama
spektroskopi sistemi, alfa spektrometre sistemi ve radon ölçüm sistemlerinden oluşmaktadır.
Gama
spektrometre sistemi; Gama spektroskopisi belli enerji seviyelerindeki foton
yayınlanmasını ölçmek için kullanılan iyi bir metottur. Gama spektroskopi sistemi
ile çevremizdeki maddelerin radyoaktif olup olmadığı ve radyoaktif ise bu radyoaktivitenin
hangi çekirdeklerden kaynaklandığı belirlenebilmektedir. Bu nedenle, radyoaktif
bir malzemenin aktivitesinin ölçülmesinde ve belirlenmesinde
kullanılmaktadır.
Sistem içerisinde yer alan mevcut cihazlar ile nükleer
analitik tekniklerden yararlanılarak çeşitli araştırmalar yapılacaktır. Basit
ve zarar vermeyen bir yol olan gama spektroskopisi ile çevresel örneklerde
(toprak, sediment, su, vb.), çeşitli gıda ürünlerinde ve yiyeceklerde (çay,
fındık, vb.), endüstriyel ham madde ve ürünlerinde (gübre, kömür, çimento,
seramik, mermer, granit gibi yapı malzemelerinde) doğal ve yapay radyoaktivite
analizi yapılacaktır. Her türlü gıda ve çevresel/endüstriyel maddelerin
radyoaktivite ölçümleri ve analizleri, özel veya kamu kuruluşlarının istekleri
doğrultusunda bu sistem ile yapılabilecektir.
Gama spektroskopi sistemi, yüksek çözünürlüklü ve 40 keV - 10
MeV arasındaki gama enerjilerini ölçebilecek %35 verimlilikte, düşük arkaplanlı
p-tipi koaksiyel Ge (HPGe) dedektöründen oluşmaktadır. Dış yüzeyi 700 µm
kalınlığında Li geçirilmiş ve iç yüzeyi iyon implantedir. Detektör penceresi
alüminyumdur ve ön yükselticiyi korumak için otomatik bir yüksek gerilim kapatma
sistemi bulunmaktadır. Sistem, dijital sinyal işlemcisi olan çok kanallı
analizörü (DSPEC jr 2.0) de içermektedir. Dedektör, sıvı azot kullanımını
gerektirmeyen mekanik soğutucu sistemi (X-COOLER III) ile soğutulmaktadır. Dedektör,
yaklaşık 10 cm kalınlıkta, üstten açılabilen ve dikey geometrili bir zırha
sahiptir. Sistem, GammaVision 6.2 yazılımı ile kontrol edilmektedir. Sistemin
kalibrasyonu için, karışık radyoaktif çekirdek gama referans kaynağı (109Cd,
57Co, 139Ce, 203Hg, 113Sn, 85Sr,
137Cs, 88Y, 60Co) ve 232Th gama
referans kaynağı bulunmaktadır.
Örneklerin toplanması ve gama spektroskopi sisteminde
ölçülmek üzere hazırlanması için gerekli olan el tipi GPS cihazı, vakumlu etüv,
eleme makinası, mekanik kırıcı ve öğütücü, hassas teraziler ve diğer cihazlar
laboratuvar bünyesinde bulunmaktadır.
Alfa
spektrometre sistemi; Analitik bir ölçüm tekniği olan alfa spektrometresi,
nükleer bozunum ölçümlerinde, jeolojik çalışmalarda, sedimentasyon hızı
çalışmalarında, çevresel (sediment, toprak, gıda, vb.) ve biyolojik
numunelerdeki alfa parçacığı yayan radyoizotopların belirlenmesi gibi birçok
uygulamaya olanak sağlamaktadır.
Laboratuvarda yer alan spektrometre sistemi, eş zamanlı iki
ölçümü mümkün kılan iki adet sayım odasını (Alpha Duo), iki adet iyon
implanteli silikon dedektörünü (ULTRA AS) ve vakum pompasını (ALPHA-MINI-PPS) içermektedir.
Sistemin iki ölçüm odası, vakum göstergesi, 0 ile ±100 V arasında ayarlanabilen
voltaj kaynağı, önyükselteç, test puls üreteci ve sızıntı akım monitörüne
sahiptir ve bütün bu fonksiyonlar yazılım (MAESTRO® MCA) kontrollü
çalışmaktadır. Sayım odalarındaki birbirinden bağımsız dedektörlerin aktif
alanı 450 mm2 olup, 0 ile 10 MeV enerji aralığında çalışmaktadır.
Her bir sayım odasında, dedektör-kaynak mesafesi ayarlanabilirdir ve 10 adet
seviye bulunmaktadır.
Radon
ölçüm sistemleri; Radon, renksiz, kokusuz, tatsız doğal olarak meydana gelen
radyoaktif bir gazdır. Kapalı mekânlara radon gazı girişinin birincil kaynağı
yeraltındaki toprak, ikincil kaynağı ise binalarda kullanılan malzemelerdir.
Amerika’da Ulusal Bilim Akademisi’nin yaptığı bir çalışmaya göre; yılda 15000 –
22000 insanın radon gazının sebep olduğu akciğer kanseri sonucu yaşamını yitirdiği
belirlenmiştir. Radon gazı aynı zamanda depremin önceden sezilmesi çalışmalarında
da kullanılmaktadır. Yer kabuğundan atmosfere yayınlanan radon miktarı
genellikle küçüktür, fakat fay hatlarında, jeotermal kaynaklarda, uranyum
depozitlerinde, volkanik hareketler sırasında ve depremlerin oluşumundan önce
ölçülen radon gazı miktarlarında anomalikler gözlenmektedir. Bu sebeple
depremin önceden sezilmesiyle ilgili yeraltı sularında radon izleme çalışmaları
yapılarak, oluşacak deprem birkaç saat önce bildirilebilmektedir. İnsanlar
yaşantılarının çoğunu bina içerilerinde geçirdiği için, bina içerisinde
depolanan radon gazı miktarının ölçülmesi de çok büyük bir önem taşımaktadır.
Laboratuvarda yer alan radon ölçüm sistemleri ile deprem-radon gazı arasındaki
ilişkiye yönelik çalışmalar ve Türkiye’nin çeşitli il ve ilçelerinde toprakta,
havada ve suda radon gazı ölçümleri yapılabilecektir.
Laboratuvarda aktif ve pasif yöntemlerle suda, toprakta ve
havada radon gazı ölçümü ve analizi yapabilecek sistemler mevcuttur. Aktif
olarak; radon ve radon ürünü radyoaktif çekirdek konsantrasyonlarının sürekli
belirlenmesi kompakt ve taşınabilir bir ölçüm sistemi olan AlphaGUARD ile
gerçekleştirilmektedir. Pasif olarak ise; katıhal nükleer iz kazıma (LR115) detektörleri
ile ölçümler yapılmaktadır.
Bu ölçüm ve analizler için, optik mikroskop ve sayım sistemi,
su banyosu, saf su cihazı, hassas teraziler, manyetik karıştırıcılar, vakumlu
etüv, kimyasallar vb. malzeme ve cihazlar laboratuvarda mevcuttur.
Görev | Ünvan | Ad | Soyad | Dahili Telefon | AVES Link | |
---|---|---|---|---|---|---|
Müdür | PROFESÖR | LATİFE | ŞAHİN YALÇIN | CV |
Cihaz Adı : Radon Monitör Sistemi Marka : Genitron Model : AlphaGUARD PQ2000PRO Teknik Özellik : Taşınabilir olup, hava, su ve toprak ortamlarındaki radon gazı konsantrasyonlarını tespit edebilmektedir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Saf Su Arıtma Cihazı Marka : HUMAN Model : Human Series Teknik Özellik : Mikro prosesör kontrollü, saatte 15 litre saf su üretme kapasitesine sahiptir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Optik Mikroskop ve Kamera Sistemi Marka : OLYMPUS Model : CX31RTSF-5 Teknik Özellik : Eğimi 30o olan trinoküler başlığa sahip, başlıkta alın ve gözler arası mesafe 48-75 mm arasında ayarlanabilmektedir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Hassas Terazi Marka : KERN Model : ABS220-4N Teknik Özellik : Ölçüm kapasitesi 220 gram ve 0,1 mg hassasiyete sahiptir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Isıtıcılı Manyetik Karıştırıcı Marka : OVAN Model : Belirtilmemiş Teknik Özellik : Maksimum hacmi 15 litre, hız aralığı 300-1500 rpm ve gücü 12 W’tır. Miktar : 2 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Su Banyosu Marka : Selecta Model : PRECISDIG Teknik Özellik : Kullanılabilir hacmi 20 litre, paslanmaz çelik, 5-99 derece arasındaki sıcaklıklarda çalışabilmekte ve zaman ayarlayıcısı bulunmaktadır Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Alpha Spektrometresi Sistemi Marka : ORTEC Model : Alpha Duo ve vakum pompası(ALPHA-MINI-PPS) Teknik Özellik : Sistem 0 – 10 MeV aralığındaki alfa parçacıklarının enerjilerini tespit edebilmektedir. Birbirinden bağımsız ölçüm alabilen iki adet sayım odasına sahiptir, vakum pompası sayım odalarının vakum altında tutulması için gerekli bileşendir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Gama Spektrometre Sistemi (HPGe dedektörlü) Marka : ORTEC Model : Belirtilmemiş Teknik Özellik : Sistem 40 keV – 10 MeV enerjileri arasındaki gama ışınlarını ölçebilmekte olup, kontrol modülü, soğutma ünitesi ve kurşun zırhlamaya sahiptir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Kırıcı, Öğütücü Marka : Şimşek Laborteknik Model : HD-703 Teknik Özellik : İri taneli ve sert yapılı örneklerin öğütülmesinde kullanılmaktadır. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Radyasyon Doz Ölçer Marka : NATS Model : S/N_299057 Teknik Özellik : Cihaz, alfa, beta ve gama radyasyonlarının ölçülebildiği problar ve radyasyon monitörünü içermektedir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Vakumlu Etüv Marka : NUVE Model : EVO18 Teknik Özellik : Sıcaklık ayarı 70-200 derece arasında ayarlanabilen, çalışma zamanlayıcısına sahiptir ve kullanım hacmi 15 litredir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Cihaz Adı : Hassas Terazi Marka : KERN Model : Belirtilmemiş Teknik Özellik : 0,01 gr hassaslıkta ölçüm yapabilmektedir. Miktar : 1 Cihaz Kaynağı : BAP |
Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|
No records found. |
Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|
No records found. |
Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|
No records found. |
Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|
No records found. |
Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|
No records found. |
Tip | Adı | Açıklama | Ekip |
---|---|---|---|
No records found. |